***
Nhưng ở những thế kỷ trước, những người phụ nữ không có nhiều lựa chọn như thế. Họ được sinh ra với số phận mặc định như những chiếc bóng lầm lũi trong cả gia đình và xã hội, không có tiếng nói, bị bắt nạt và coi thường, thậm chí là bạo hành và lạm dụng.
Năm 2015, bộ phim lịch sử Suffragette của những nhà làm phim nữ xuất sắc nhất Vương quốc Anh đã được lên màn ảnh. Bằng cách kể chuyện chân thực nhưng đầy xúc cảm, hành trình về những người phụ nữ nhỏ bé đã dùng cả máu và nước mắt của mình để giành lấy quyền lên tiếng, quyết được quyết định cuộc sống và hạnh phúc của mình đã làm lay động trái tim hàng triệu khán giả.
“Và cuộc đời này, còn có cách khác để sống!”
Đó là câu chuyện vào những năm cuối thế kỷ XIX, trong một xưởng giặt là ngột ngạt. Maud Watts (vai diễn của Carey Mulligan) một nữ công nhân giặt là 24 tuổi, người đã được sinh ra trong xưởng giặt là, bắt đầu công việc làm phẳng những chiếc cổ áo cho đàn ông từ năm 7 tuổi. Cô cùng rất nhiều những người phụ nữ trong công xưởng bị tay quản lý lạm dụng tình dục từ khi còn rất nhỏ nhưng không hề dám lên tiếng. Họ cam chịu làm việc quần quần với mức lương 13 shilling/ tuần (trong khi nam giới là 19 shilling).
Bên cạnh Maud, một Violet Miller liên tục bị chồng bạo hành một cách kinh khủng, một Emily Davison nghèo khổ tuyệt vọng đã chọn cách chết dưới vó ngựa của nhà vua để được lắng nghe, hàng trăm những cô gái khác đang bị bóc lột mà không hề có ai bênh vực. Cuộc đời của họ là những chuỗi ngày tăm tối và không có lối thoát.
Suffragette là một bộ phim độc lập theo thể loại chính kịch sản xuất năm 2015 của Anh, do Sarah Gavron đạo diễn và Abi Morgan viết kịch bản, các nhà sản xuất các nhà sản xuất Alison Owen và Faye Ward. Phim dựa trên những sự kiện lịch sử có thực về một giai đoạn đấu tranh cực đoan bằng bạo lực, thậm chí cảm tử của những người phụ nữ London nhằm kêu gọi sự lắng nghe của chính phủ vốn từ lâu phớt lờ vai trò của người phụ nữ.
Khi được chọn để đạo diễn cho bộ phim, nữ đạo diễn Gavron, người đã dành cả sự nghiệp để kể những câu chuyện về người phụ nữ, đã nói: “Khi nghĩ đến một người phụ nữ Anh Quốc, nhiều người sẽ nghĩ ngay đến hình ảnh của những quý cô lịch sự, thượng lưu, như quý cô nhà Banks trong “Mary Poppins”. Nhưng không, còn rất nhiều những câu chuyện khác, và chúng tôi muốn mang đến một tiếng nói chân thực hơn.
Chọn điểm nhìn từ những người lao động nghèo khổ, Suffragette tái hiện chân thực những áp bức, bóc lột nghiệt ngã nhất trong một xã hội đầy rẫy bất công dành cho nữ giới đầu thế kỷ XX. “Tôi bị ám ảnh về những câu chuyện về những người phụ nữ ấy trong 10 năm. Khi Alison và Faye bắt đầu nói về những người phụ nữ bị nghèo khổ bị đàn áp, tôi thấy vô cùng xúc động” – nữ đạo diễn Morgan đã nói về ý tưởng cho một tác phẩm về những người phụ nữ Anh nhỏ bé, thiệt thòi đó. Cô nói thêm: “Có rất nhiều phụ nữ dũng cảm vào thời điểm đó. Giống như bất kỳ phong trào quả cảm nào, họ là những chiến binh thực thụ”
Carey Mulligan có lẽ là một lựa chọn hoàn hảo cho vai diễn Maud Watts, một cô gái nhỏ bé, mong manh nhưng dần trở nên kiên cường và quyết liệt hơn sau khi chứng kiến những người phụ nữ xung quanh mình bị bắt nạt, nhưng chỉ một số rất ít dám đứng lên đấu tranh cho sự công bằng, cho chính sự an toàn, sức khỏe, hạnh phúc, đôi khi là mạng sống của họ.
Maud Watts như đại diện cho hàng triệu những người phụ nữ lao động nghèo khổ trên khắp thế giới vào thời điểm đó, họ vốn không hề có lý tưởng lớn lao và tham vọng chính trị: “Tôi chưa bao giờ nghĩ đến việc chúng tôi được bỏ phiếu, nên tôi chẳng có ý tưởng về việc đó có ý nghĩa như thế nào”.
Được tạo ra bởi một ekip phần lớn là nữ giới, Suffragette dù khốc liệt và kịch tính nhưng vẫn mang đầy vẻ nữ tính lịch thiệp của những cô gái Anh lãng mạn và mơ mộng. Đó không phải là những người phụ nữ sinh ra để ném bom và đốt phá, để rời bỏ gia đình cùng những đứa con của mình để thực hiện những cuộc khủng bố đau thương, như lãnh đạo Pankhurst của họ đã nói: “Chúng ta không muốn làm những kẻ phá luật, chúng ta phải trở thành những người làm ra luật. Chúng ta không còn cách nào khác”.
Những bất hạnh xung quanh mình khiến Maud nhận ra, họ không đáng phải chấp nhận cuộc sống như vậy, họ có quyền sống và quyền đấu tranh cho tự do và hạnh phúc của mình: “Chúng tôi có thể. Và cuộc đời này, còn có những cách khác để sống” – Maud đã bình tĩnh đưa ra những lời phát biểu đầy xúc động tại Nghị viện, như thế.
Bộ phim được công chiếu lần đầu tại Liên hoan phim Telluride vào ngày 4 tháng 9 năm 2015. Tính đến tháng 3 năm 2016 , Suffragette đã thu về 30 triệu USD doanh thu so với ngân sách 14 triệu USD kinh phí. Nhà sản xuất Faye Ward chia sẻ: “Chúng tôi đã có một ekip tuyệt vời và đầy tài năng. Điều cả những gì mọi người thực hiện ở phim trường, toàn bộ cảm xúc của bộ phim, đều được mọi người thực hiện bằng tình yêu”.
Thực tế là không chỉ có Carey Mulligan tạo nên linh hồn của bộ phim, tất cả các nữ diễn viên còn lại đều có phần thể hiện xuất sắc, như nữ minh tinh tài năng người Anh Helena Bonham Carter (trong vai Edith Ellyn), hay Natalie Press (trong vai Emily Davison), và đặc biệt là sự xuất hiện của siêu sao Meryl Streep trong vai nhà lãnh đạo nữ Emmeline Pankhurst. Dù chỉ xuất hiện trong bộ phim chưa đầy 5 phút, Meryl Streep đã gây ấn tượng mạnh mẽ khi tái hiện hình ảnh một trong những nhà hoạt động xã hội nổi tiếng nhất Thế giới ở thế kỷ XX đầy năng lượng và cảm xúc.
Những phụ nữ Anh thay đổi lịch sử
Cho đến năm 1918, những người phụ nữ ở Anh Quốc bị từ chối quyền bầu cử vì lý do: Phụ nữ không có sự điềm tĩnh trong khí chất hay sự cân nhắc kỹ càng trong trí óc, để đưa ra quyết định trong các vấn đề chính trị.
Quan niệm của những người đàn ông và nhà cầm quyền thời đó cho rằng: Nếu ta cho phép phụ nữ bầu cử, nó đồng nghĩa với việc mất cân bằng trong hình thái xã hội. Phụ nữ có thể được đại diện bởi chồng, cha, anh em trai của họ. Một khi quyền bỏ phiếu được cấp, mọi việc sẽ không dừng lại ở đó, phụ nữ rồi sẽ yêu cầu có quyền trở thành nghị sỹ, bộ trưởng nội các, thẩm phán, sẽ làm chủ thế giới này.
Trong hàng thập kỷ, hàng triệu người phụ nữ đã vận động một cách hòa bình cho quyền bình đẳng và quyền được bầu cử. Những lập luận của họ đã bị bỏ qua. Để đáp lại, Immeline Pankhurst, lãnh đạo phong trào đấu tranh cho Quyền bầu cử của phụ nữ (phong trào Suffragette – một trong những chiến dịch nổi tiếng nhất được điều hành bởi WSPU – Liên minh Xã hội và chính trị của phụ nữ) đã kêu gọi một chiến dịch bất phục tùng trên toàn quốc.
“Hãy giành lấy phiếu bầu cho phụ nữ
Sức mạnh nằm trong tay các quý cô”
Suffragette kết thúc trong sự hỗn loạn dâng cao sau kế hoạch tự sát cảm tử của Emily Davison trong trận đua ngựa trước sự chứng kiến của Nhà Vua George V. Cái chết của Emily đã dấy lên một làn sóng phẫn nộ lan rộng, đám tang của cô được đưa tin đi khắp thế giới. Cũng từ đây, lần đầu tiên tiếng nói đấu tranh của nữ giới được chính phủ và nhà cầm quyền lưu tâm và để ý đến. Sự đấu tranh dũng cảm của những người phụ nữ vĩ đại như Emily Davison, như Maud Watts, như Emmeline Pankhurst được gọi là những cuộc đấu tranh làm thay đổi lịch sử nhân loại.
Phong trào đấu tranh của phụ nữ Anh còn tiếp tục lan rộng và không dừng lại cho đến năm 1918, luật pháp của nước Anh buộc phải thay đổi và công nhận quyền bầu cử cho phụ nữ trên 30 tuổi, năm 1925, phụ nữ Anh được toàn quyền quyết định với những đứa con của họ, và có quyền biểu quyết giống như nam giới vào năm 1928.
Trải qua hơn một thế kỷ, tiếng nói của nữ giới ngày càng được nhìn nhận sâu sắc hơn ở nhiều nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Tuy nhiên, thực tế, gần như 100 năm sau khi phụ nữ ở Anh được trao quyền bầu cử, phụ nữ ở rất nhiều nơi vẫn chưa có sự công bằng thực sự. Ở đâu đó, những áp đặt gia trưởng và phân biệt giới tính dường như vẫn chưa bao giờ thực sự kết thúc, khi những cuộc hiếp dâm, bạo hành phụ nữ, buôn bán phụ nữ vẫn diễn ra hằng ngày.
Và ở nơi đó, câu chuyện về Nữ quyền, về sự nhìn nhận những quyền lợi cơ bản dành cho phụ nữ vẫn luôn mang đầy tính thời sự, giống như lời kêu gọi của Emmeline Pankhurst:
“Chúng ta sẽ đấu tranh để đảm bảo quyền lợi mỗi bé gái sinh ra trên đời sẽ có cơ hội bình đẳng như những người anh em của chúng. Đừng bao giờ đánh giá thấp sức mạnh của phụ nữ”.
